V Xornadas de Innovación Docente. Valoracións e resultados

Os pasados 27 e 28 de maio celebramos en formato virtual as V das Xornadas de Innovación Docente e, coma todos os anos, queremos compartir con vós os resultados e impresións.

Esta edición tan especial, celebrada baixo o lema A nova normalidade académica: leccións aprendidas e retos de futuro, tivo unha acollida que nos sorprendeu gratamente. Pero vexamos os datos antes de sacar conclusións:

O programa

A organización do programa supuxo un reto importante debido á falta de presencialidade. A nosa intención foi dar o maior protagonismo posible ás persoas participantes. É por iso que tan só houbo un relatorio plenario, mentras que o resto do tempo repartiuse de xeito que se outorgase un papel activo aos asistentes mediante mesas de debate, obradoiros prácticos e vídeo-comunicacións.

A secuencia temporal destas xornadas foi novidosa tamén, pois tivo unha fase asíncrona durante a cal se elaboraron, compartiron, visualizaron e votaron as achegas en formato vídeo-comunicación e unha fase síncrona durante as mañáns dos días 27 e 28 para o desenvolvemento dos distintos eventos do programa.

A participación

Esta edición resultou ser unha das máis numerosas en canto a participación e asistencia, con un total de 216 persoas inscritas e de 60 video-comunicacións presentadas. Cabe destacar ademais que a asistencia se mantivo constante ao longo dos dous días mesmo ata o venres a última hora, cousa que non ocorría no formato presencial.

Datos de participación V XID

O relatorio plenario

O relatorio plenario, baixo o título “Claves de la docencia en tiempos de pandemia y retos de futuro”, estivo a cargo da directora de Deusto Online, Sonia Arranz Turnes quen, como era de agardar, non defraudou.

Tal como recolle a gráfica anterior, foi a que acadou maior grao de participación e tanto a charla en si mesma coma o debate xurdido despois foron moi enriquecedores. Sonia achegounos valiosos consellos e recursos para o exercicio da docencia e da aprendizaxe en medios telemáticos.

Deixámosvos aquí a gravación da súa intervención por se queredes tomar nota dos seus interesantes consellos:

A mesa redonda

Logo do relatorio, celebrouse unha mesa redonda moderada por José A. García Naya, director do Cufie.

O debate centrouse na posta en común das principais ideas e experiencias relatadas nas videocomunicacións presentadas e tamén, supuxo unha ocasión perfecta para compartir as inquedanzas, éxitos e impedimentos que a situación de emerxencia sanitaria trouxo consigo durante estes meses pasados.

Imaxe da mesa redonda

Os obradoiros

Durante a mañá do día 28 de maio, tiveron lugar os catro obradoiros que denominamos “Laboratorios de retos”, pois estiveron organizados en torno a un reto que as persoas asistentes debían resolver por grupos coa axuda do profesorado experto encargado de cada obradoiro.

A continuación podedes ver unha pequena galería con fotos do desenvolvemento de cada un deles:

Os premios

Convocáronse dous premios á mellor experiencia de adaptación á docencia virtual: o 1º premio, dirimido por un xurado externo de expertos e o 2º premio, que decidían os propios participantes a través dos seus votos. A emoción sobre o primeiro premio mantívose ata o final e o xurado tivo bastante difícil a decisión.

Finalmente, resultou gañadora a experiencia “Nonna, mi racconti…”: historias de una influencer nonagenaria en el aprendizaje del italiano da profesora Emiliana Tucci. O segundo premio estivo moi reñido, pois ás 15:00 horas do día 27 ían empatadas a puntos dúas experiencias. Para desempatar, decidiuse acudir ás puntuacións do xurado externo resultando gañadora do 2º premio a experiencia “A Universidade Sénior: Derribando barreiras e estereotipos en tempos de COVID” das profesoras Ana I. Ares Pernas, Susana Iglesias Antelo e Matilde García Sánchez. Sen embargo, a vicerreitora Nancy Vázquez quixo premiar tamén á outra experiencia que quedou ao mesmo nivel de puntos concedéndolle un accésit. Trátase da experiencia “Metodologías activas en la formación inicial del profesorado en orientación, tutoría y diagnóstico” das profesoras Nuria Rebollo Quintela, Paula Mendiri Ruíz de Alda e Luisa Losada Puente.

Deixámosvos algunhas fotos do acto de entrega de premios, así como tamén a gravación que vos recomendamos visualizar se non puidestes no seu momento porque foi moi divertida e emotiva.

Vídeo da entrega de premios e clausura das V Xornadas de Innovación Docente

As valoracións

Tal como afirmou a vicerreitora Nancy Vázquez na súa presentación, co esforzo e dedicación de todos e todas conseguimos facer posible o que parecía imposible.

Sen dúbida nunca deixaremos de ser unha universidade presencial, pero esta crise sanitaria marcou un antes e un despois na nosa actividade académica. Bo reflexo disto é a boa acollida que tiveron estas xornadas mesmo usando exclusivamente formatos dixitais, o cal denota que definitivamente perdemos o medo ao uso de novas ferramentas e de novos contextos de aprendizaxe.

Deixámosvos cos resultados da enquisa de valoración e dámosvos as grazas un ano máis pola vosa participación e o voso interese. Agardámosvos nunha próxima edición, de seguro menos condicionada pola pandemia e en formato híbrido ou mixto, segundo a preferencia maioritaria que denotan os resultados da enquisa.

Contextos Universitarios Transformadores. Publicado o 2º número da colección

Acaba de saír á luz, baixo o lema “Construíndo espazos de aprendizaxe”, o segundo número da colección Contextos Universitarios Transformadores (CUT) .

O novo número agrupa un total de 34 comunicacións e 20 posters que foron presentados no marco das III Xornadas de Innovación da UDC celebradas o pasado mes de novembro de 2018.

Nesta edición atoparedes interesantísimas achegas de propostas innovadoras desenvolvidas nas aulas da UDC, que xiran en torno a 4 liñas temáticas principais:

  • Aplicación educativa das Tecnoloxías da Información e da Comunicación (TIC)
  • Metodoloxías Activas e Recursos para a avaliación
  • Impulso da Responsabilidade Social Universitaria
  • Xestión de centros e Colaboración entre docentes

Portada
Pincha  aquí ou na imaxe para acceder ao libro

Confiamos en que esta iniciativa sexa de utilidade tanto para a aprendizaxe e a formación do profesorado universitario como para abrir as nosas aulas á sociedade en prol do coñecemento e dunha formación universal e aberta.

Desde o CUFIE queremos dar as grazas ao profesorado da Universidade da Coruña pola súa implicación e o seu esforzo pola mellora contínua, tanto dos procesos de aprendizaxe do seu alumnado como da súa propia práctica docente.

 

 

Álbum do Premio Innovación MiríadaX

Como sabedes, o pasado martes 22 acudimos a Madrid á gala de entrega de premios Innovación MiríadaX logo de quedar entre os 10 finalistas ao mellor MOOC do ano co curso “Música para el siglo XXI: aportaciones del software libre a la educación musical”. Este curso, deseñado e impartido en colaboración coa Universidade de Cádiz, foi seleccionado entre máis de 89 candidaturas de 8 países diferentes. Para nós, que acabamos de iniciarnos neste mundo da formación aberta e masiva, estar aí entre os mellores era de por si un auténtico premio ao esforzo e ao traballo de tantos meses.

Desde a idea inicial, que partiu de dúas profesoras que son un exemplo de constancia e tesón – Rocío Chao e Sara Román- ata o producto final, houbo un longo camiño de procura de medios materiais e humanos, de trámites burocráticos e de horas, moitas horas de traballo por parte dos equipos docentes e técnicos de ambas universidades. Desde logo, todos e todas coincidimos en algo: mereceu moito a pena.

Para que vos fagades unha idea rápida da visibilidade que estes cursos outorgan á nosa universidade aquí vos deixamos un mapa co número de inscritos por países:

En definitiva, acudimos a Madrid a profesora Rocío Chao e mais eu, a técnica de teleformación do CUFIE, acompañadas do vicerreitor de Economía, Domingo Calvo en representación da Universidade da Coruña. Alí tivemos ocasión de coñecer persoalmente ao equipo de profesionais de MiríadaX, aos que temos que agradecer profundamente a súa amabilidade e dedicación, así como tamén ao resto de finalistas de outras universidades tanto nacionais como internacionais. Aínda que, como dicía, para nós ese xa foi de por si un premio, resultamos agraciados con un dos catro recoñecementos que figuraban nas bases da convocatoria.

E, como non todo ía ser traballar, tamén fomos convidados a un estupendo almorzo na propia sede de MiríadaX. Unha honra que esperamos repetir en edicións posteriores e… por que non? aspirar a gañar o primeiro premio!

Symbaloo EDU: utilidades educativas dos escritorios virtuais

symbaloo

Os escritorios virtuais personalizados son unhas ferramentas que nos serven de páxina de inicio para a navegación web permitíndonos, ao estar aloxados na nube, acceder a un mesmo escritorio dende diferentes dispositivos. En función do servizo que elixamos inclúe acceso a recursos e contidos dos nosos servizos e webs favoritas, podendo configuralo segundo ás nosas necesidades e os nosos obxectivos. Dende a desaparición de iGoogle as opcións principais de escritorios virtuais que podemos destacar son Symbaloo, Netvibes e Pearltrees.

Ademais de como mero lanzador de aplicacións estes servizos de escritorio  virtual pódense utilizar como elementos integradores do noso Entorno Persoal de Aprendizaxe (PLE polas súas siglas en inglés), permitíndonos acceder a grande parte das ferramentas, de servizos e de redes que utilizamos de cotián dende unha interface única. Neste senso entendemos os PLE como “o conxunto de ferramentas, de fontes de información, de conexión e de actividades que cada persoa utiliza de xeito asiduo para aprender” (Adell e Castañeda, 2010).

Probablemente sexa Symbaloo o servizo de escritorio virtual máis sinxelo e intuitivo e á vez o que mellor permite trasladar o concepto de PLE ao aula, especialmente de Educación Primaria e Secundaria. A isto contribuiu o lanzamento de Symbaloo EDU, unha versión dirixida específicamente ao eido educativo cun importante uso por parte do profesorado e do alumnado para desenvolver proxectos de aprendizaxe co apoio de internet (Álvarez, 2014).

A palabra Symbaloo procede dun verbo griego que significa “coleccionar” ou “reunir”, e define moi claramente a funcionalidade principal desta ferramenta, que é que nos permíte deseñar un escritorio virtual a partir dunha colección ou unha recompilación de lanzadores ou de accesos directos a sitios, de aplicacións e de servizos web. Grazas a que este escritorio se almacena na nube podemos acceder a él a través do noso ordenador de escritorio ou a través dos nosos dispositivos móbiles, xa que tamén dispón dunha app para iOS e Android.

Podemos crear múltiples escritorios ou taboleiros, denominados webmix na terminoloxía de Symbaloo, e personalizar cada un destes, segundo a súa orientación educativa ou profesional, incorporando os recursos máis adoitados aos nosos obxectivos. Os elementos que conforman unha webmix son os bloques, que poden ser unha ligazón a un sitio web, un vínculo a unha fonte de noticias RSS ou un elemento incrustado (como por exemplo un vídeo de YouTube ou unha presentación ou documento de Slideshare). Pódense engadir novos bloques a Symbaloo EDU dun xeito moi sinxelo instalando a extensión para Google Chrome ou o complemento para Mozilla Firefox.

Outro elemento importante dos taboleiros é a caixa central, na que de xeito predeterminado amosará o motor de búsqueda de Google pero que ao pulsar nun bloque RSS ou un widget que se configurara no taboleiro, visualizaráse na debandita caixa. Pódese utilizar a caixa central da webmix persoal para amosar varios tipos de recursos a elixir entre un bloque de noticias con RSS, un widget ou un motor de búsqueda (Bing, Google ou Yahoo). Symbaloo ofrece diversos widgets, é dicir mini aplicacións, tales como axenda, calculadora, información do tempo, calendario, etc.

Por outra banda Symbaloo EDU tamén permite distintas posibilidades de personalización e de axustes como son á agrupación de bloques en conxuntos, a organización de bloques por grupos marcándoos cunha cor, a elección do fondo de pantalla ou a modificación do tamaño da webmix.

exemplo de symbaloo

Tendo como alicerce esta  función principal de recompliación, e da evolución natural da utilización de Symbaloo como apoio na aula xurdiron os Lesson Plans recentemente implementados. Un Lesson Plan é un itinerario de aprendizaxe personalizado dixital no que pódese utilizar unha grande diversidade de recursos dixitais á hora de créalos (páxinas web, imáxenes, vídeos, artigos, documentos e incluso bloques creados nas webmixes personais que se teñan en Symbaloo). Bloque a bloque pódese ir deseñando o itinerario, utilizando rutas, pistas, preguntas, etc., no que o alumnado pode elixir o camiño a seguir para chegar á meta ou ao obxectivo final, con moitas posiblidads de control e de avalización, incluindo a opción de gravalo. Asemade, a plataforma dispón dun Marketplace, un espazo onde atopar itinerarios realizados por outros docentes e que se poden utilizar directamente ou modificar segundo as nosas necesidades.

A partir das funcionalidades que se mencionaron, a continuación se presentan algunhas das utilidades didácticas da ferramenta Symbaloo EDU que considero máis salientables:

  • Elaborar páxinas de favoritos deseñando unha páxina de inicio de Internet coas páxinas web e aplicacións utilizadas de xeito máis asiduo.
  • Propoñer ao alumnado actividades de procura e de clasificación de recursos e de materiais de clase con imáxenes, vídeos, presentacións, Nesta liña tamén pódese utilizar como actividade de “arquivo escolar” coa técnica de Freinet,  que  se confecciona a partir de varios tipos de información que é recollida e clasificada polo alumnado (Gros e Mas, 2016).
  • Tanto o alumnado como o profesorado poden utilizar Symbaloo EDU para realizar curacións, selección e difusión de contidos, (véase Guallar e Leiva-Aguilera, 2013) de temáticas específicas, podendo usar a galería de webmixes públicas para atopar ou curar recursos relevantes.
  • Recompilar e organizar contidos e recursos dunha materia ou proxecto concreto para compartir co alumnado na aula: selección de vídeos, de presentacións, de sitios web, de xogos interactivos, de actividades online, de artigos, de presentacións, etc.
  • Tamén poderíase utilizar Symbaloo para facer un webmix coas ligazós a cada cartafol do/a alumno/a ou que o alumnado elabore un taboleiro a modo de cartafol con todos os traballos e as actividades que realizou e que amosen a evolución do seu proceso de aprendizaxe.

Así, Symbaloo EDU constitúese nunha ferramenta que ofrece un amplio abanico de posibilidades e de utilidades didácticas e de desenvolvemento profesional do profesorado. Tanto a utilización dos webmixes como a evolución dos taboleiros nos Lesson Plans que mecionamos amosa unha alternativa interesante para desenvolver actividades, proxectos e itinerarios de aprendizaxe multimedia nos que incluir a “gamificación” (uso de elementos de deseño de xogos en contextos de no-xogo, Deterding, Sicart, Nacke, OʼHara e Dixon, 2011) como recurso na aula, cunhas opcións de personalización, de seguimento e de control que poden ser moi útiles. Asemade o profesorado e o alumnado poden compartir os seus taboleiros de Symbaloo EDU na galería de webmixes ou os Lesson Plans no Marketplace como recursos educativos abertos, aínda que restrinxidos  ao uso  na súa plataforma, de xeito que contribúan ao desenvolvemento do coñecemento social e que outros/as compañeiros/as poidan reutilizalos.

Referencias

  • Adell, J. y Castañeda, L. (2010). Los Entornos Personales de Aprendizaje (PLEs): una nueva manera de entender el aprendizaje. En: R. Roig Vila y M. Fiorucci (Eds.), Claves para la investigación en innovación y calidad educativas. La integración de las Tecnologías de la Información y la Comunicación y la Interculturalidad en las aulas. Alcoy: Marfil – Roma TRE Universita degli studi
  • Álvarez Jiménez, D. (2014). Entornos personales de aprendizaje (PLE): aprendizaje conectado en red. Madrid: Ministerio de Educación, Cultura y Deporte.
  • Deterding, S., Sicart, M., Nacke, L., OʼHara, K., & Dixon, (2011). Gamification: Using game-design elements in non-gaming contexts. Proc. CHI EA ‘11, ACM Press (2011), 2425-2428. http://hci.usask.ca/uploads/198-Gamification.pdf
  • Gros, B. y Mas, X. ¿Cómo aprender en red? En B. Gros y C. Suárez-Guerrero (Eds.) (2016). Pedagogía red. Una educación para tiempos en internet. Barcelona: Octaedro-ICE-UB.
  • Guallar, Javier; Leiva-Aguilera, Javier (2013). El content curator. Guía básica para el nuevo profesional de internet. Barcelona: Editorial UOC.

[Este post é unha traducción ao galego da recensión publicada na Revista de Estudos e Investigación en Psicoloxía e Educación que podedes consultar nesta ligazón]

Publicada a I Convocatoria de Grupos de Innovación Educativa da Universidade da Coruña

Inauguramos curso académico con unha nova iniciativa que, sen dúbida, será de grande interese para o noso profesorado e para o persoal investigador: a Vicerreitoría de Oferta Académica e Innovación Docente, en colaboración co CUFIE, acaba de lanzar unha convocatoria para a constitución e recoñecemento de Grupos de Innovación Educativa (GIE).

Os obxectivos que se perseguen son os seguintes:

  • Promover a participación do profesorado en accións de innovación educativa.
  • Fomentar o traballo colaborativo e interdisciplinar mediante asociacións estables de profesores que favorezan a actualización permanente e o desenvolvemento profesional docente.
  • Darlles unha maior proxección e difusión ás actividades de innovación educativa da UDC para adquirir unha maior presenza nos foros educativos nacionais e internacionais.
  • Mellorar o impacto dos procesos de ensino-aprendizaxe e, en xeral, a calidade do ensino impartido na UDC.

Todos os detalles desta convocatoria pódense consultar na sede electrónica da UDC e nesta ligazón á nosa web: http://www.udc.es/cufie/INNOVACION/GIE/IConvocatoria.html 

Como avance, deixámosvos aquí recollidas na seguinte infografía as 5 cuestións clave sobre os GIE. Esperamos que sexa un éxito!

GIE-Infografia

Docentes conectad@s: o reto de educar na era dixital

Docentes conectad@s: o reto de educar na era dixital

Docentes contectad@s: o reto de educar na era dixital é o título do curso de verán organizado polo CUFIE que se vai celebrar os días 10 e 11 de xullo na Facultade de CC. da Educación do campus de Elviña.

A nosa intención foi crear un punto de encontro, unha ocasión para reunir a docentes de niveis educativos diferentes para debater, poñer en común ideas e proxectos e crear sinerxias que lles permitan traballar xuntos arredor dos novos paradigmas educativos que están a xurdir no contexto da era dixital e conectar as aulas coas necesidades dunha sociedade en permanente cambio.

Titulámolo Docentes conectad@s para facer fincapé na necesidade de establecer conexións e de tecer fíos entre os distintos actores implicados na construción dunha educación de calidade:

  • Conexión das aulas con unha sociedade cambiante que esixe unha actualización permanente das metodoloxías e das ferramentas coas que se densenvolve a docencia.
  • Conexión do/as docentes entre sí, porque a calidade do ensino na era dixital pasa ineludiblemente polo traballo colaborativo e a creación de redes de profesionais que aprendan xuntos compartindo coñecemento.
  • Conexión docentes-alumnado a través de ferramentas, estratexias didácticas e metodoloxías activas que poñan ao alumnado no centro do proceso de ensino-aprendizaxe.
  • Conexión docentes-tecnoloxía educativa que posibilite a mellora e actualización da competencia dixital docente.

Seguir lendo